Tütün, içerdiği ana etken madde nikotin nedeniyle sigara içenlerin %70-80’inde bağımlılık yaratmaktadır. Nikotin sadece 7 saniye sonra beyinde etki ettiğinden bağımlılık potansiyeli çok yüksektir ve eroin ile eşdeğerdedir. Özellikle sabahları uyandıktan sonra güçlü bir sigara içme isteği, yüksek bağımlılığın bir göstergesidir. Nikotine olan bedensel bağımlılığın yanında psikolojik bağımlılık da önemli bir rol oynar (örn. sigara içmenin, kahve içerken, yemek sonrasında veya araba sürerken gibi belirli etkinliklerle bağdaştırılması).

Tütün bağımlılığının bir hastalık olduğu uluslararası olarak kabul edilmiştir.

Nikotinin yanında sigara, yaklaşık 4800 farklı içerik maddesi içermektedir, bunlardan birkaç yüz tanesi zehirlidir. Çoğu kanserojen madde olup, bazıları radyoaktiftir. Birkaç örnek: Karbon monoksit, aseton, hidrosiyanik asit, kurşun, kadmiyum, nikel, polonyum veya çinko.

Sigara içenlerin yaklaşık yarısı sigara içme etkileri nedeniyle ölmektedir. Tütün tüketimi nedeniyle dünya çapında yılda yaklaşık 6 Milyon insan hayatını kaybetmektedir, Avusturya’da ise yılda 14.000 insan.

Sigara içmeye bağlı olan zararların %50’si solunum organları ile ilgilidir (özellikle akciğer kanseri veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH). Akciğer kanseri hastalıklarının %90’ı ve de diğer kanser hastalıklarının birçoğu tütün ve tütün içme tarafından tetiklenmektedir. Aktif ve de pasif sigara içme, kalp ve damar hastalıkları ve de bunların ölümcül sonuçları üzerinde önemli bir faktördür.

Tütün dumanı solunum havası ile birlikte solunduğunda pasif içicilikten söz edilir.

Avusturya’da her gün 2-3 insan inme ve kalp krizi gibi pasif dumanın etkileri sonucunda hayatını kaybetmektedir. Akciğer kanseri, kronik akciğer hastalıkları ve astım da pasif dumanın olası etkilerinden sayılmaktadır. Kronik hastalıkların yanında pasif duman, gözlerin yanması, baş ağrısı, solunum yollarının tahrişi ve yorgunluk gibi akut bulgulara da yol açmaktadır. Mukozada şişlik ve kızarıklık, enfeksiyona karşı artmış duyarlılık, baş dönmesi ve nefes darlığı da pasif dumanın etkilerinden olabilmektedir.

Sağlık riski sigara içildikten sonra da devam etmektedir, çünkü ince duman parçacıkları cilt, saçlar ve giysilerin ve de duvar, zemin, perde ve eşyaların üzerine yerleşmektedir. Artık hiç sigara içilmese dahi bunlar buralardan etrafa yayılmaktadır. Böylece soğuk duman da bir sağlık riski oluşturmaktadır. Zararlı maddelerden arınmak için sadece havalandırmak yeterli olmamaktadır.

Hamilelik esnasında annenin sigara içmesi veya pasif içiciliği, doğmamış bebeğe etki eder. Düşükler veya erken doğumlar ve de bebeğin genel sağlık sorunları bunun sonucu olabilir.

Bu konu hakkında:

Steiermark eyaleti „Rauchfrei-dabei“ kampanyası, pasif içiciliğin çocuklar üzerindeki riskleri hakkındaki bilgi broşürü „Ich darf schon rauchen“.

Dahaşimdidensigaraiçebilirmiyim? www.rauchfrei-dabei.at adresinde Türkçe ile birlikte İngilizce ve Boşnakça-Hırvatça-Sırpça olarak.

Bağımlılık riski de hafife alınmamalıdır. Bağımlılık maddesi olan nikotin, nargile içilmesinde sigaraya oranla çok daha fazla miktarlarda alınmaktadır. Düzenli olarak nargile içen bir kişi kısa sürede bağımlı olabilir ve bu alışkanlığından kolay vazgeçemez.

Nargilenin işleyişi

İşleyiş biçimi tüm nargilelerde aynıdır. Nargile, şişe, tepsi, lüle ve serden oluşur. İçmek için, tütün, pekmez ve gliserol (= nemlendirici) karışımından oluşan ve tömbeki adı verilen bir tütün kullanılır. Hazır karışımlarda genellikle çeşitli katkı maddeleri (meyve, şurup, ahşap, reçine, selüloz, aroma, …) bulunur.

Bu katkı maddeleri tütünün esas tadının üzerine çıkar. Farklı tatlar nargile içmeyi çocuklar ve ergenler için cazip bir hale getirir. Düşük sıcaklığı nedeniyle nargilenin içimi daha kolay olur ve daha derin bir şekilde içe çekilir.

Nargile genel olarak toplulukta birlikte içildiğinden herhangi bir enfeksiyon hastalığına (örn. tüberküloz veya helicobacter pylori enfeksiyonları) yakalanma riski artar. Nargilenin pasif duman zararları da sigaraya göre daha fazladır.

Sigara tutanağı, hangi durumlarda sigara içtiğiniz ve hangi nedenlerle sigaraya sarıldığınız konusunda tespit yapmanıza yardımcı olur. Bu sayede, bir sonraki adım olarak, sigara içmek yerine neler yapabileceğinizi düşünebilirsiniz.

Sigara tutanağını en az bir hafta boyunca tutun ve her sigarayı yakmadan önce aşağıdaki hususları not edin:

• Saat kaç?
• Bu sigara sizin için ne kadar önemli?
• Şu anda neredesiniz?
• Yalnız mısınız, yoksa bir toplulukta mısınız?
• Ruh haliniz nasıl? Bu sigaranın nedeni nedir?
• Şu anda ne yapıyorsunuz?

Sigara içmediğiniz ilk günler ve haftalarda nikotin isteği atakları gelebilir: Bu esnada sigara içme isteği birkaç dakikalığına çok güçlü olur.

Bu istek ataklarında ne yapılmalıdır? Sigara için bir alternatif düşünün. Yaratıcı olun.

• Odayı terk edin.
• Kendinize bir bardak su alın.
• Kendinizi iyi bir şeyle ödüllendirin.
• Heyecanlı bir şeyler okuyun.
• Bilinçli bir şekilde bu isteğin geçmesini bekleyin.
• Derin nefes alıp verin.

Bazı sigara içenler için sigarayı bırakma konusunda geçici olarak ilaçlardan destek alınması anlamlı ve faydalı olabilir. Sigarayı bırakma için onaylı ilaçlar yoksunluk belirtilerini önemli ölçüde azaltabilir ve dumansız bir yaşama başlamayı kolaylaştırabilir. Farklı sigara içen tipleri için farklı preparatlar mevcuttur.

İlaç desteği ile ilgili masrafları kendiniz karşılamak durumundasınız. Bu masraflar sigarayı bırakmadan önce sigara için yapmış olduğunuz masraflar kadar olmayacaktır. En büyük avantajı ise, bu masrafların birkaç hafta sonra ortadan kalkmasıdır.

İlaç desteği özellikle

• yüksek oranda sigara içenler,
• bedensel olarak ağır bağımlı olanlar,
• birçok kez sigarayı bırakmayı denemiş olanlar, için hedeflerine ulaşma yolunda bir yardımcı olabilir.

Nikotin preparatları sigarayı bırakmak için geçici bir destek olarak algılanmalı ve uzun vadede sigara için bir alternatif teşkil etmemelidir. Nikotin preparatlarının içerdiği tıbbi nikotin vücut tarafından yavaş bir şekilde emildiğinden bağımlılık riski düşüktür. Nikotin preparatları, sigaranın aksine hiçbir zararlı madde içermez.

Nikotin tedavisinin uygulanması çok kolaydır ve amacına uygun kullanımda sigara içenler için tehlikesizdir.

Olası yan etkileri ve uygulama kısıtlamaları nedeniyle prospektüsünü itina ile okuyun ve sorularınız olduğunda doktorunuza veya eczacınıza başvurun!

• Sigarayı bırakmak için stresli olmadığım bir zamanı seçtim.
• Çevremi (aile,arkadaşlar,…) sigarayı bırakacağım konusunda bilgilendirdim ve onlar beni bu konuda nasıl desteklemeleri gerektiğini bilmekteler. (örn. hiç kimse bana sigara uzatmaz, arkadaşlarım benimle birlikte mola verirken sigara içmezler)
• Çevrem dumansızdır: Tüm kül tablaları, çakmaklar ve tabii ki sigaralar (el çantası, kiler, torpido gözü… dahil) ortadan kaldırılmıştır.
• Sigara kokan giysilerimi ve perdeleri yıkıyorum.
• Günlük programımı planladım ve sigarayla alakalı olmayan uğraş ve etkinlikler düşündüm.
• Başlangıçta sigara içme ortamlarından uzak duracağım, tipik ritüelleri değiştirmeye çalışacağım (örn. kahve ve sigara yerine sağlıklı bir kahvaltı).
• İstek atakları geldiğinde dikkatimi başka yöne yönlendirmek için alternatiflerin listesi hazır.
• Bedensel yoksunluk belirtilerini önlemek isteme olasılığım için nikotin preparatları hakkında bilgi edindim ve benim için en doğru olanını buldum.
• Sigarayı bırakmak için mevcut nedenlerimi, hatırlamak amaçlı iyi görülebilir şekilde bir yere astım.
• Bana keyif veren ve zaman açısından da uygulanması mümkün olan spor ve hareket imkânları arıyorum.
• Sağlıklı beslenme hakkında bilgi edindim ve bu önerileri uygulamaya ve günlük hayatıma entegre etmeye çalışıyorum.

Sigarayı bırakanlardan bazıları için ilk üç gün en zorlu geçen zamandır. Bazıları içinse bu düşünüldüğü kadar da zor olmayan bir değişimdir. Her durumda ilk dumansız sürenizi mümkün olduğunca rahat geçirmek için birçok şey yapabilirsiniz!

• Yeterli uğraş ve etkinlik bulunmasına dikkat edin.
• Kuvvetli bir şekilde size sigara içmeyi hatırlatan veya sigara içme isteğinizi arttıran durumlardan kaçının.
• Çevrenizin mümkün olduğunca dumansız olmasına dikkat edin. Dumansız ortamları, mola ve dinlenme yerlerini tercih edin.
• Aşırı bir şekilde sigara içme isteği duyarsanız dikkatinizi bilinçli olarak başka bir yöne çekin.
• Çok su için!
• Bol meyve ve sebze içeren sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat edin.
• Hareket edin, spor yapın! Bedensel etkinlikler insanı rahatlatır, dikkati farklı yönlere çeker ve kilo almayı engeller. Bu sayede iki kat sağlıklı bir hayat için bir taşla birkaç kuş vurmuş olursunuz.
• Yoksunluk belirtilerinizin olumlu etkilerinin farkına varın. Vücudunuz bu belirtilerle size, sigara içmenin yüklerinden kurtulma yolunda iyi bir şekilde ilerlediğinin sinyallerini vermektedir. Olası yoksunluk belirtileri (örn. önlenemeyen sigara içme dürtüsü, artan sinirlilik hali) belli bir zaman sonra ortadan kalkacaktır.
• Kendinizi ödüllendirin
• Evinizi dumansız hale getirin
• Arabada sigara içmeyin.
• Kendinizi ve arkadaşlarınızı koruyun.
• İş yerinizi dumansız olarak düzenleyin.
• Sigara içilmeyen lokalleri tercih edin.